Ölçme değerlendirmede süreç ve sonuç odaklı bütünleşik bir anlayışın ortaya konulabilmesi için İstanbul Ölçme Değerlendirme Merkezi tarafından yürütülen İstanbul Ölçme Değerlendirme Akademisi son çevrim içi dersini bu hafta Dr. Öğretim Üyesi Betül "Tamamlayıcı Ölçme Değerlendirme Yöntemleri" başlıklı sunumuyla gerçekleştirmiştir.

Tamamlayıcı Ölçme Değerlendirme Yöntemlerinin Farklı Alanlarda Kullanılması

Ölçme değerlendirmede sınav uygulamalarının dışında tamamlayıcı ölçme değerlendirme yöntemlerinin de sürece katılması, eğitim öğretim sürecinin daha etkili yönetimi açısından son yıllarda önemsenmeye başlanan bir alandır.  Bu alanda Dr. Öğretim Üyesi Polat'ın sunumunda geçen Tanılayıcı Dallanmış Ağaç, Kavram Haritası, Vee Diyagramı, Yapılandırılmış Grid, Kelime İlişkilendirme Testi, Performans Görevi, Dereceli Puanlama Anahtarı, Kontrol Listesi, Dereceleme Ölçeği, Portfolyo (Öğrenci ürün dosyası), Öğrencinin Değerlendirme Sürecine Katılması-Akran Değerlendirme başlıkları altında tamamlayıcı ölçme değerlendirme yöntemlerinin farklı alanlarda ve gruplarda kullanılması üzerinde durulmuştur.

Tanılayıcı Dallanmış Ağaç yönteminde klasik "doğru/yanlış" biçiminde düzenlenmiş yapıların değiştirilerek ağaç modelinde birbiriyle ilişkili sorulara dönüştürülmesi sonucunda kavramlar arasındaki ilişki ağının da öğrencilerce daha iyi anlaşılması amaçlanır. Diğer bir yöntem olan Kavram Haritaları ise belli bir sisteme göre sıralanan ve bir üniteyle ilişkili kavramların öğrencilere benimsetilmesine yönelik bir yöntem olarak öne sürülmüştür. Bilginin nasıl ispat edildiğini, problemlerin nasıl çözüldüğünü, bu süreçte var olan bilgiler ile ihtiyaç duyulan bilgilerin yeniden nasıl yapılandırıldığını sistemleştirmeyi amaçlayan Vee Diyagramı yöntemi ise klasikleşmiş tamamlayıcı bir ölçme yöntemi olarak bahsedilmiştir. Öğrencilerin anlamlı öğrenmelerine yönelik olarak eski bilgilerin yeni öğrenilenlerle ilişkilendirilmesini sağlayan bir ölçme aracı olan Yapılandırılmış Grid'in  ise eksik öğrenmelerin tespitinde  etkili olduğu vurgulanmıştır. Kavramlarla ilişkili olan diğer kavramlar arasında anlamlı bir bağ kurulup kurulmadığını ve uzun dönemli hafızadaki kavramlar arasındaki ilişkinin yeterliğini ölçmeyi amaçlayan Kelime İlişkilendirme Testleri (KİT), özellikle çağrışım becerilerinin ölçülmesinde faydalı olacağı düşünülen ölçme araçları olarak sunulmuştur.

Performans ve Portfolyolar

Popüler sınav dışı ölçme araçlarından olan Performans ve Portfolyolar üzerinde duran Polat, öğrencilerin ilgi ve yeteneklerinin belirlenmesi, dış dünyada karşılaşılabilecek problemlere uygun çözümler üretme yeteneğinin geliştirilebilmesi adına bu tip ölçme araçlarının önemini vurgulamıştır. Sunumun devamında bu konuda yapılan uyarılar arasında değerlendirme aşamasında netlik ve dış yardımın mümkün olduğunca en aza indirilmesi konusunda da bilgi ve önerilen dile getirilmiştir.

Ölçme sürecini öğretmen tekelinden kurtarmaya yönelik Akran Değerlendirme yöntemi ise diğer öğrencileri de ölçmenin bir parçası haline getirmiş ve öğrencilere, sürece farklı bir yönden bakma fırsatı verilmiştir.

Eğitim-öğretimin değerlendirilmesinde sınavların büyük rolünün yanında sürecin daha objektif ilerleyebilmesi, eksiklerin doğru ve zamanında tespit edilip plan ve programlamanın işlevsel bir biçimde yapılabilmesi için tamamlayıcı ölçme değerlendirmenin öneminin yadsınamayacağı açıktır. Bu sebeple öğretmenlerin bu konuda hassas davranması ve sürece katkı sağlaması için farkındalık yaratmak önemlidir. Akademi'nin son çevrim içi dersinde Dr. Betül Polat'a bu konudaki sunumu için teşekkür ederiz.